छंद की सरल समजूति
| विन्यास | उदाहरण - टीका | ||
|---|---|---|---|
| अत्यष्टि | ६८ | १२+१२+८+८+८+१२+८ | ऋग्वेद ९.१११.३ |
| अतिजगती | ५२ | ११ + १० + १० + १० + ११ | ऋग्वेद ५.८७.१ |
| अतिशक्वरी | ६० | १६ +१६ + १२ +८ ८ | ६.१५.६ |
| अनुष्टुप | ३२ | ८ +८ +८ +८ | ३.५३.१२ |
| अष्टि | ६४ | १६ +१६+ १६+ ८+ ८ | ४.१.१, २.२२.१ |
| उष्णिक् | २८ | ८+ ८+ १२ | ३.१०.३ |
| एकपदा विराट | १० | १० | १०.२०.१, इसको दशाक्षरा भी कहते हैं क्योंकि एक ही पङक्ति में १० अक्षर होते हैं। |
| गायत्री | २४ | ८+ ८+ ८ | ३.११.४, प्रसिद्ध गायत्री मंत्र |
| जगती | ४८ | १२+१२+१२+१२ | ९.६८.१ |
| त्रिष्टुप | ४४ | ११ +११+ ११+ ११ | १०.१.३ |
| द्विपदा विराट | २० | १२ ८ १० १० | |
| धृति | ७२ | १२+१२+ ८+ ८+ ८+ १६+ ८ | ४.१.३ |
| पंक्ति | ४० | ८+ ८+ ८+ ८+ ८ | ५.६.२ |
| प्रगाथ | ७२ | ८+ ८+ ८+ १२+ १२+ १२+ १२ | ३.१६.३ |
| प्रस्तार पंक्ति | ४० | १२+ १२+ ८+ ८ | ६.९.७५ |
| बृहती | ३६ | ८+ ८+ १२+ ८ | ३.९.१ |
| महाबृहती | ४४ | ८+ ८+ ८+ ८+ १२ | ६.४८.२१ |
| विराट | ४० | १०+ १० +१०+ १० | ६.२०.७ |
| शक्वरी | ५६ | ८ +८+ ८+ ८+ ८+ ८+ ८ | ५.२७.५ |
No comments:
Post a Comment